Inzicht in gedrag vertelt veel over wat mensen doen. Inzicht in drijfveren van mensen helpt ons te begrijpen waarom mensen de dingen doen. Drijfveren geven datgene weer wat men werkelijk interesseert en wat aanzet tot het ondernemen van actie (=gedrag). Een drijfveer zegt iets over wat iemand wil bereiken, wat iemand beweegt.
Onze drijfveren bepalen de richting die we kiezen in ons leven. Ze zetten ons aan tot de acties die we ondernemen. Bewust, maar ook onbewust worden we door onze drijfveren aangezet om aan onze behoeften en wensen invulling te geven. De gebeurtenissen die iemand in zijn leven meemaakt, de betekenis die daaraan toegekend wordt en de manier waarop iemand daarmee omgaat, vormen iemands waarden en daarmee zijn drijfveren.
Drijfveren worden gevormd vanaf onze kindertijd. Iemands twee, soms drie sterkste drijfveren zetten iemand tot actie aan.
De drijfverenanalyse is gebaseerd op de theorie van de Duitse gedragswetenschapper Eduard Spranger.
Welke drijfveren zijn er?
Theoretisch: deze drijfveer kenmerkt zich door de behoefte om zoveel mogelijk kennis op te doen. Iemand met deze drijfveer wil graag leren, dingen ontdekken en kunnen verklaren.
Zakelijk: de drijfveer kenmerkt zich door de behoefte aan efficiëntie en gebruiksgemak. Zij werken volgens het return-on-investment principe. Voor wat hoort wat. Zij verspillen liever geen tijd of geld en vinden financiële zekerheid belangrijk.
Autonomie: deze drijfveer kenmerkt zich door de behoefte aan controle en invloed. Zij willen graag hun eigen lot bepalen en soms ook dat van anderen. Vrijheid en onafhankelijkheid zijn belangrijk voor hen.
Esthetisch: deze drijfveer kenmerkt zich door de behoefte aan balans en harmonie. Zij willen zich graag ontplooien en ervaren gebeurtenissen als intens. Zij leven vooral in het hier en nu en genieten van de mooie dingen in het leven.
Sociaal: deze drijfveer kenmerkt zich door de behoefte om anderen onvoorwaardelijk te willen helpen en ondersteunen. Zij zijn meelevend naar mensen en willen de wereld graag helpen te verbeteren.
Ideëel: deze drijfveer kenmerkt zich door de behoefte aan eenheid en het naleven van tradities, principes of (zelfbedachte) systemen. Zij hechten waarde aan bepaalde richtlijnen en zullen deze als leidraad in hun leven gebruiken.
Wat zijn overheersende, situationele en neutrale drijfveren?
De drijfverenanalyse brengt de meest belangrijke innerlijke motivatoren van mensen in kaart. Het zegt iets over wat iemand wil bereiken, wat iemand aanzet tot het ondernemen van actie. De drijfverenanalyse meet de unieke kwaliteiten die iemand te bieden heeft. Wanneer drijfveren niet overeenkomen met wat wat men doet, kan dat leiden tot stress en demotivatie. Drijfveren en motivatie zijn nauw met elkaar verbonden. De analyse laat van hoog naar laag zien welke drijfveren het belangrijkst voor iemand zijn. De zes drijfveren worden verdeeld in:
De overheersende drijfveren
Dit zijn de twee hoogste drijfveren. Deze bepalen voor het grootste deel wat iemand motiveert en waar de interesse het meest naar uit gaat. Zij vormen de sterkste innerlijke aandrijvers voor het gedrag.
De situationele drijfveren
Dit zijn de twee middelste drijfveren. Afhankelijk van de situatie of de prioriteiten hebben deze invloed op iemands beslissingsproces en in hoeverre degene overgaat tot actie. Deze drijfveren hebben in mindere mate invloed op de motivatie.
De neutrale drijfveren
Dit zijn de twee laatste drijfveren en hebben het minst invloed op iemands motivatie. Vaak kost het juist energie als er een beroep gedaan wordt op deze drijfveren of om met mensen om te gaan die hier juist hoog op scoren.